Η ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΠΟΥΜΠΟΥΡΑ

ΔΙΚΗΓΟΡΟΥ

 Με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό που ήρθε στο φως της δημοσιότητας με τους δύο κατηγορούμενους για συμμετοχή στη δεύτερη μεγαλύτερη τρομοκρατική οργάνωση που έδρασε στη χώρα μας και την πρωτοφανή εξαφάνιση των ιχνών τους κάτω από τη “μύτη” της ελληνικής αστυνομίας, καθώς είχε συμπληρωθεί η προβλεπόμενη από την ποινική δικονομία χρονική διάρκεια της προσωρινής κράτησης (18 μήνες) με συνέπεια την αποφυλάκισή τους χωρίς να έχει αποφανθεί ακόμη η ποινική δικαιοσύνη οριστικά για τις αξιόποινες πράξεις που τους αποδίδονται, επανήλθε εκ νέου στο προσκήνιο το χρόνιο και ακανθώδες ζήτημα της αδήριτης ανάγκης για ριζική αναδιάρθρωση του πυλώνα της δικαιοσύνης με πρωταρχικό μέλημα την επιτάχυνση στη διαδικασία απονομής της.

Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες όλων των υπουργών που πέρασαν
από το υπουργείο Δικαιοσύνης και τον εμπλουτισμό του νομικού μας οπλοστασίου με την ψήφιση νέων νομοσχεδίων προς την κατεύθυνση αυτή, οι ιλιγγιώδεις αριθμοί των εκκρεμών υποθέσεων που συσσωρεύονται στα δικαστήρια όλης της χώρας, καταδεικνύουν με τον πλέον προφανή τρόπο ότι απέχουμε ακόμη αρκετά από το να δώσουμε λύση στο εν λόγω πρόβλημα. 

Η παθογένεια αυτή δυστυχώς ξεπερνά τα όρια της ελληνικής επικράτειας καθώς έλληνες πολίτες και όχι μόνο που χάνουν την εμπιστοσύνη τους στην ελληνική δικαιοσύνη εγκλωβισμένοι στις αδυναμίες και δυσλειτουργίες της, προστρέχουν στα Ευρωπαικά Δικαστήρια επικαλούμενοι παραβίαση θεμελιωδών ατομικών τους δικαιωμάτων που προβλέπονται από το ελληνικό Σύνταγμα και αποζητούν τη δικαίωση των αιτημάτων τους. 

Το αποτέλεσμα είναι η έκδοση σωρείας καταδικαστικών αποφάσεων σε βάρος του ελληνικού δημοσίου, υποχρεώνοντάς το στην καταβολή σεβαστών χρηματικών αποζημιώσεων στους θιγέντες και αποδεδειγμένα ζημιωθέντες πολίτες. 

Ίσως στα χρόνια που ζούμε η αναδιάρθρωση του τομέα της Δικαιοσύνης να φαντάζει ως ζήτημα όχι πρωταρχικής σημασίας, δεδομένης της εποχής που ζούμε όπου κυριαρχεί η εξυγίανση της δημοσιονομικής πολιτικής της πατρίδας μας. Ωστόσο, δεν πρέπει να λησμονούμε ότι παρ' όλα τα σοβαρά πλήγματα που έχει υποστεί και ο θεσμός της Δικαιοσύνης, καθώς δεν κατάφερε να μείνει ανέπαφος από την συνολική κατάντια που βιώνουμε, δεν έχει πάψει να αποτελεί το καταφύγιο κάθε πολίτη που επιθυμεί είτε να προασπίσει τα έννομα δικαιώματά του είτε να αναζητήσει λύση επωφελή προς τα συμφέροντά του. 

Συνεπώς, απαιτείται κοινή συσστράτευση όλων των εμπλεκόμενων με οποιαδήποτε ιδιότητα με την απονομή της δικαιοσύνης ώστε με συντονισμένη δράση και στρατηγική να επέλθουν απτά και γρήγορα αποτελέσματα που θα αντιστρέψουν το αρνητικό κλίμα που έχει δημιουργηθεί σε βάρος της δικαιοσύνης από μεγάλη μερίδα των ελλήνων πολιτών.
 
Παρά λοιπόν τη δύσκολη συγκυρία στην οποία βρισκόμαστε έχοντας να αντιπαλέψουμε τον ελλιπή αριθμό δικαστικών λειτουργών και δικαστικών υπαλλήλων και το φόρτο εργασίας που έχουν να φέρουν σε πέρας, το ζήτημα της σύντμησης των προθεσμιών έκδοσης αποφάσεων στα αστικά δικαστήρια καθώς και ο εύλογος προσδιορισμός δικασίμου από το χρόνο κατάθεσης μιας αγωγής ή ενός ενδίκου μέσου κρίνονται επιβεβλημένα. 

Επίσης, προς την σωστή κατεύθυνση κινούνται και οι προσπάθειες του νομοθέτη για αυστηροποίηση των λόγων αναβολής εκδίκασης των υποθέσεων ώστε να μην απαιτούνται έξι ή επτά χρόνια για να κριθεί τελεσίδικα μία υπόθεση. Ακόμη, πρέπει να τεθεί προς συζήτηση παρά τις όποιες αντιδράσεις θα προκύψουν, το ζήτημα της διεύρυνσης του ωραρίου λειτουργίας των δικαστικών υπηρεσιών, όπως και του δικαστικού έτος με συνακόλουθη μείωση των δικαστικών διακοπών.
 
Επιπλέον, κρίνεται απαραίτητη η προώθηση διαδικασιών εκσυγχρονισμού του τρόπου λειτουργίας των δικαστηρίων όπως η ηλεκτρονική κατάθεση δικογράφων και η μετατροπή σε ηλεκτρονική μορφή των αρχείων πολλών ετών που τηρούνται στα δικαστήρια κάνοντας ευχερέστερη την καθημερινότητα όλων των εμπλεκόμενων μερών.
 
Έμφαση ακόμη πρέπει να δοθεί στην ενίσχυση των εναλλακτικών μέτρων επίλυσης των διαφορών πλάι στο θεσμό της υπάρχουσας απόπειρας εξώδικης επίλυσης, θεσμοί που σε αντίθεση με άλλες χώρες δεν έχουν γίνει ακόμη κτήμα της ελληνικής κουλτούρας, εντούτοις θα προσέφεραν σημαντικές ανάσες στα υπερφορτωμένα πινάκια των ελληνικών δικαστηρίων. 

Άλλη μία πρόταση που είχε διατυπωθεί από πολλούς και συμπεριελήφθη στο κείμενο της τελευταίας νομοθετικής προσπάθειας στην προσπάθεια αποσυμφόρησης του αριθμού των δικαστικών υποθέσεων ήταν και η θέσπιση οικονομικών αντικινήτρων ως προς την άσκηση ενδίκων μέσων όπως η έφεση με αύξηση των παραβόλων καταθέσεώς τους ώστε να αποφευχθούν οι περιπτώσεις εκείνες της άσκησής τους για παρελκυστικούς και μόνο λόγους χωρίς την επιδίωξη ουσιαστικών αποτελεσμάτων.
 
Όσον αφορά την ποινική δικαιοσύνη κρίνεται απαραίτητος ο διαχωρισμός των ποινικών υποθέσεων που εισάγονται για πρώτη φορά στα ακροατήρια των δικαστηρίων με τις υποθέσεις που βρίσκονται κοντά στα κατά το νόμο όρια παραγραφής των εγκλημάτων και σε αυτές που προέρχονται από αναβολή. 

Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι η κρίση που βιώνουμε δεν είναι μόνο οικονομική αλλά και κρίση αξιών η οποία σε συνδυασμό με την αύξηση της εγκληματικότητας και της αδυναμίας του πολιτικού συστήματος οδηγεί λανθασμένα στην αύξηση της έντασης της κατασταλτικής λειτουργίας του ποινικού δικαίου με την αυστηροποίηση ήδη υφιστάμενων διατάξεων και τη θέσπιση νέων με συνέπεια την κακουργοποίηση πράξεων που θα έπρεπε να αντιμετωπίζονταν ως πλημμελήματα ή να μην εντάσσονται στη δικηγορική ύλη.

 Άμεσο επακόλουθο όλων αυτών είναι η υπερφόρτωση των πινακίων των ποινικών δικαστηρίων με 30 ή 40 υποθέσεις ημερησίως (!) και ο συνωστισμός πολύ μεγάλου αριθμού υποδίκων και καταδίκων στις φυλακές της χώρας κάτω από άθλιες συνθήκες κράτησης.