OIKONOMIKA

Ζούμε τον οργασμό των spreads. Οι αγορές, οι άπληστοι κερδοσκόποι αλλά και οι ενάρετοι επενδυτές είδαν (κόκκινο) φως και μπήκαν. Βρίσκουν άφθονα Βαθιά λαρύγγια, στην Αθήνα, στη Φρανκφούρτη, στις Βρυξέλλες, ακόμη και στη Νέα Υόρκη για να εκτονώσουν τον κερδοσκοπικό τους οίστρο. Αλλά κυρίως βρίσκουν ρηχά μυαλά. Περισσότερες από 322.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν μόνο στο 2009, ενώ καθημερινά αυξάνονται οι άνεργοι, που βάσει των τελευταίων στοιχείων του ΟΑΕΔ αριθμούν τους 767.602. Με κερδισμένους τους ιδιοκτήτες κλειστών ημιυπαίθριων χώρων έως και 25 τετραγωνικών μέτρων, αφού ο συντελεστής του προστίμου είναι 5%, αντί για 10% που προέβλεπε για όλους η ρύθμιση Σουφλιά, το υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δίνει ασυλία για 40 χρόνια στις αυθαιρεσίες, απομακρύνοντας τον κίνδυνο κατεδάφισης. Η 12μελής αντιπροσωπεία ελεγκτών του ΔΝΤ, δούλεψε εντατικά πάνω στα ελληνικά δημοσιονομικά δεδομένα και κατά τις πληροφορίες δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη από τα αποτελέσματα του ελέγχου. Στην αντιπροσωπεία περιλαμβάνονταν στελέχη «πρώτης γραμμής» του διεθνούς οργανισμού, που έχουν δοκιμαστεί σε ειδικές αποστολές, όπως στη Λετονία. Η αντιπροσωπεία ήταν μοιρασμένη σε δύο κλιμάκια, τα οποία είχαν εγκατασταθεί στο υπουργείο Οικονομικών στη Νίκης και στο Γενικό λογιστήριο του Κράτους στην Πανεπιστημίου. Το πρώτο κλιμάκιο ερευνούσε τα ζητήματα του φορολογικού και φοροελεγκτικού μηχανισμού του κράτους και το δεύτερο τα ζητήματα κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού και ελέγχου - αξιολόγησης των δημόσιων δαπανών. Το αρμόδιο επί των φορολογικών κλιμάκιο εστίασε στις διαδικασίες είσπραξης των οφειλών προς το Δημόσιο, που ανέρχονται σε πάνω από 30 δισ. ευρώ, θεωρώντας ότι θα ήταν σημαντικό και αποτελεσματικό δημοσιονομικά να εισπραχθεί ένα μέρος από αυτά. Επίσης, πρότεινε την αλλαγή φιλοσοφίας στους φοροελεγκτικούς μηχανισμούς, με προσανατολισμό στους δειγματοληπτικούς φορολογικούς ελέγχους «χωρίς έλεος» σε κατηγορία φορολογουμένων με υψηλό δείκτη επικινδυνότητας για φοροδιαφυγή. Οι κατηγορίες αυτές θα σχηματίζονται με βάση την ηλεκτρονική επεξεργασία των δεδομένων από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Επίσης, δόθηκε βάρος στις διαδικασίες ηλεκτρονικών διασταυρώσεων δεδομένων και στον τρόπο αξιοποίησής τους συνολικά από τους φοροελεγκτικούς μηχανισμούς. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν «αδράνεια» του φοροελεγκτικού μηχανισμού και σωρεία κενών στους προαναφερθέντα τομείς, Το κλιμάκιο που ασχολείται με τον προϋπολογισμό και τους δημοσιονομικούς ελέγχους εστιάζει στην περαιτέρω περικοπή δαπανών στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. Οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ εκτιμούν ότι υπάρχουν ακόμη μεγάλες δυνατότητες για δραστική μείωση κατηγοριών δαπανών, για οριστική κατάργηση κωδικών του προϋπολογισμού, για δραστική μείωση φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Εκτιμούν ότι πρέπει να υπάρξουν τριετείς προϋπολογισμοί και να αλλάξει ο τρόπος κατάρτισης και εκτέλεσης του προϋπολογισμού. Τέλος, προτείνουν την αλλαγή της φιλοσοφίας στον έλεγχο και την αξιολόγηση των δαπανών του προϋπολογισμού, που τον θεωρούν απαρχαιωμένο και αναποτελεσματικό. «Υπουργέ, αυτό είναι παιχνίδι για παίκτες με γερά νεύρα. Προς το παρόν, αποφύγετε οποιαδήποτε βεβιασμένη κίνηση που θα δείχνει πανικό. Συνεχίστε τη δουλειά στο συμμάζεμα των κρατικών δαπανών και αγνοήστε τις διακυμάνσεις των spreads και των αγορών». Τη συμβουλή αυτή έδωσε στον 'Ελληνα υπουργό Οικονομικών, Γιώργο Παπακωνσταντίνου, η Γαλλίδα ομόλογος του Κριστίν Λαγκάρντ σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχαν, μετά τη «Μαύρη Πέμπτη» στην αγορά των ομολόγων που σκίασε οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη στην ελληνική οικονομία. Κάνει πίσω, τελικά, το υπουργείο Ενέργειας, και διατηρεί στα τωρινά επίπεδα τις τιμές με τις οποίες το σύστημα (δηλαδή ο ΔΕΣΜΗΕ) θα αγοράζει το ρεύμα από τις μονάδες αιολικών και φωτοβολταϊκών. Με «φυγή» των κεφαλαίων που είχαν προγραμματίσει να επενδύσουν στη χώρα μας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και, λόγω των γραφειοκρατικών και άλλων δυσκολιών, παραμένουν «ανενεργά», απειλούν οι μεγάλοι Έλληνες και ξένοι επιχειρηματίες του κλάδου. Κεφάλαια ύψους 17,3 δισ. ευρώ θα διοχετευθούν μέσα στους επόμενους μήνες στην αγορά, μετά τη συμφωνία κυβέρνησης και τραπεζών να υλοποιηθούν άμεσα τα δύο αναξιοποίητα μέρη του πακέτου στήριξης των 28 δισ. ευρώ. Το βασικό ερώτημα των αγορών είναι αν η Ελλάδα είναι ικανή να διαχειριστεί μόνη της το τεράστιο χρέος των 300 και πλέον δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα αυξηθεί κατά 50% τα επόμενα τρία χρόνια. Αν δεν μπορεί μόνη της να λύσει τον γόρδιο δεσμό θα χρειαστεί βοήθεια. Από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, την Ευρωπαϊκή Ένωση ή από τη μαζική πούληση εθνικών περιουσιακών στοιχείων. Τα μέτρα που πήρατε είναι σωστά, πάρτε περισσότερα, προσέξτε την ανάπτυξη, κάντε γρηγορότερα». Αυτό είναι με δυο λόγια το μήνυμα που στέλνουν στην κυβέρνηση οι επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης μέσω του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της πόλης. Παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα του 6μηνιαίου βαρόμετρου με τις προσδοκίες των επιχειρήσεων και των καταναλωτών της Θεσσαλονίκης, η διοίκηση του Επιμελητηρίου έστειλε για άλλη μια φορά ένα μήνυμα αγωνίας προς την κυβέρνηση, αφού ο επιχειρηματικός κόσμος αναζητά διέξοδο μέσω αφενός της ενίσχυσης της ρευστότητας στην αγορά και αφετέρου κινήτρων για επενδύσεις. «'Οταν έχεις την κοινωνία να δέχεται τα μέτρα, είναι αδικαιολόγητο να καθυστερείς την εφαρμογή τους», σημειώνει ο πρόεδρος του ΕΒΕΘ, Δ. Μπακατσέλος, ο οποίος ταυτόχρονα δεν κρύβει την απορία του για τις καθυστερήσεις στο θέμα της υλοποίησης του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι επιχειρηματίες της Θεσσαλονίκης στις συλλογικές τους τουλάχιστον εκφράσεις ουδέποτε ήταν πολύ κοντά στο ΠΑΣΟΚ και η τωρινή τους στάση κρίνεται από τους παράγοντες του κυβερνητικού κόμματος στη συμπρωτεύουσα ως εξαιρετικά δημιουργική. Έντονο προβληματισμό έχει προκαλέσει στον τουριστικό κόσμο της χώρας η αδράνεια που υπάρχει από πλευράς κυβέρνησης στη βαριά βιομηχανία της χώρας, τον τουρισμό. Ο υπουργός Τουρισμού και Πολιτισμού, Παύλος Γερουλάνος, έξι μήνες μετά την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ ουσιαστικά δεν έχει προχωρήσει κανένα ζήτημα του κλάδου. Εξάλλου να επισημανθεί ότι ακόμη δεν έχει αναλάβει επίσημα τα καθήκοντα του ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Γιώργος Πουσαίος, ενώ η καμπάνια του EOT με το σλόγκαν «Kalimera», έστω και κουτσουρεμένη ελλείψει χρημάτων για το 2010, δεν έχει ξεκινήσει ακόμη! Ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού, ο οποίος -μη έχοντας κονδύλια- προσπαθεί να σώσει τα προσχήματα. Επίσης είναι γεγονός ότι οι τουριστικοί επιχειρηματίες ζητούν πολλές φορές την επίλυση συντεχνιακών τους θεμάτων, που δεν αγγίζουν απαραίτητα την πρόοδο του κλάδου. Οι κακεντρεχείς πάντως λένε ότι στο υπουργείο συσκέπτονται συνεχώς και ότι οι προθέσεις -που μπορεί να υπάρχουν- δεν αρκούν για να ξεριζωθούν αγκάθια συνδεδεμένα με γραφειοκρατία και αντιεπενδυτική νοοτροπία. Για παράδειγμα, ακόμη δεν έχει προχωρήσει τίποτε αναφορικά με το χωροταξικό για τον τουρισμό, ενώ υποτίθεται ότι έγινε υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και δεν έχουν λυθεί καίρια ζητήματα για την πολιτιστική προβολή της χώρας. Για παράδειγμα, ακόμη και σήμερα τα μουσεία κλείνουν στις 3 μ.μ., γεγονός που αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία για τουριστική χώρα. Επίσης κορυφαία μουσεία της χώρας -όπως αυτό του Ηρακλείου Κρήτης και ο αρχαιολογικός χώρος στη Σαντορίνη- παραμένουν κλειστά, ενώ δεν αναφέρει κανείς πότε θα ανοίξουν. Ας μη γίνει λόγος για την ασυνεννοησία μεταξύ συναρμόδιων υπουργών και εν γένει για τη ραθυμία στη λήψη αποφάσεων, με αποτέλεσμα η Ελλάδα χωρίς εργαλεία προβολής να κινδυνεύει να καταντήσει ουραγός στην παγκόσμια τουριστική βιομηχανία. Οι τουριστικοί παράγοντες υπογραμμίζουν ότι δεν φτάνει η ομιλία του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου στη Γενική Συνέλευση του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων στις 21 Απριλίου για να δείξουν κάποιοι ότι η κυβέρνηση ενδιαφέρεται για τον τουρισμό. Απαιτούνται να ληφθούν άμεσα συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Με κατάρρευση απειλούνται 290 επιχειρήσεις πούλμαν της χώρας, οι οποίες είχαν την αφέλεια να μπουν στο πρόγραμμα επιδοτήσεων αντικατάστασης πούλμαν στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού των υπηρεσιών τουρισμού. Ο EOT τούς χρωστάει 19,8 εκατ. ευρώ εδώ και δύο χρόνια και πλέον οι συγκεκριμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται ένα βήμα πριν από τη χρεοκοπία Και αυτό διότι οι ιδιοκτήτες των συγκεκριμένων τουριστικών επιχειρήσεων έχουν ενεχυριάσει τις συγκεκριμένες συμβάσεις στις τράπεζες. Και όλα αυτά όταν ο τουρισμός καταρρέει, αφού ο φθηνός τουρισμός μειώνει τα τουριστικά προγράμματα των πρακτόρων. Οι ιδιοκτήτες πούλμαν -μέσω της ομοσπονδίας τους ΓΕΠΟΕΤ- ετοιμάζουν το κλείσιμο της Αθήνας, αφού συν τις άλλοις καταγγέλλουν ότι δέχονται αθέμιτο ανταγωνισμό και από τα ΚΤΕΛ, τα οποία υποκλέπτουν το έργο τους. Είδαν κι απόειδαν με το κατάντημα του ελληνικού Χρηματιστηρίου και φεύγουν για τα ξένα οι ιδιώτες επενδυτές. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τους ολοένα και περισσότερους «κωδικούς» που ανοίγουν οι πελάτες χρηματιστηριακών εταιρειών προκειμένου να κάνουν πράξεις στις διεθνείς αγορές. Συγκλίνουσες πληροφορίες και εκτιμήσεις αναφέρουν ότι τον τελευταίο 1,5 χρόνο οι 'Ελληνες ιδιώτες που ενδιαφέρονται για ξένες μετοχές έχουν τετραπλασιαστεί. Και τούτο, γιατί μέχρι πρότινος μόλις το 5% των ιδιωτών Ελλήνων έκανε κινήσεις και στα διεθνή χρηματιστήρια. Τώρα το ποσοστό αυτό έχει εκτιναχτεί στο 20%. Χέρμαν Βαν Ρομποϊ(Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης) «Η Ελλάδα ανέλαβε τις ευθύνες της και έλαβε θαρραλέα μέτρα. Στηρίζουμε την ελληνική κυβέρνηση και τα μέτρα τα οποία ζητήθηκαν από το άτυπο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο» Ολοένα και βαθαίνουν οι «πληγές» που έχει προκαλέσει η οικονομική κρίση στην αγορά εξοχικών κατοικιών. Δεκάδες συγκροτήματα -από τη Ζάκυνθο και τη Χαλκιδική μέχρι την Κρήτη και τη Δυτική Πελοπόννησο-παραμένουν εδώ και τρία χρόνια στα αζήτητα, ενώ από τον περσινό Σεπτέμβριο η προσφορά καθημερινά αυξάνεται με εντυπωσιακό ρυθμό, καθώς στα νεόδμητα προστίθενται και εκατοντάδες σπίτια ελαφρώς μεταχειρισμένα (τριών έως επτά ετών). Μπορεί η εγχώρια αγορά να βυθίζεται στη δίνη των spreads, ωστόσο οι διεθνείς αγορές εξακολουθούν να παρέχουν ευκαιρία στους επενδυτές, παρά τα αυξημένα ρίσκα. Οι τελευταίες εκθέσεις των αναλυτών παρουσιάζουν σχετική ταύτιση για πρώτη φορά έπειτα από πολύ καιρό: μια διόρθωση από τα τρέχοντα υψηλά επίπεδα δεκαοκτώ περίπου μηνών είναι απολύτου λογική. Αυτό, όμως, δεν θα σηματοδοτήσει το τέλος της ανοδικής πορεία. Στο τεντωμένο σκοινί της απαισιοδοξίας επιχειρούν να ισορροπήσουν οι ελληνικές μετοχές. Την ίδια στιγμή τα θηριώδη spreads στα κρατικά ομόλογα, οι πιέσεις που ασκούνται στο τραπεζικό σύστημα, αλλά και η φυγή επενδυτικών κεφαλαίων από την αγορά διαμορφώνουν ένα ιδιότυπο «τρίγωνο της φωτιάς» για το Χρηματιστήριο. Μέσα στο «καμίνι» της οικονομικής κρίσης «καίγεται» και το εργατικό δυναμικό των εισηγμένων στο Χρηματιστήριο εταιρειών. Μόνο στη διάρκεια της περσινής χρονιάς χάθηκαν 17.045 θέσεις εργασίας, από τη δραστηριότητα των επιχειρήσεων εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων. Κρίσιμες θεωρούνται οι επόμενες εβδομάδες για τον καθορισμό της πορείας των αγορών. Τη στιγμή που οι δείκτες εξακολουθούν να επιδεικνύουν εντυπωσιακή αντοχή στις αρνητικές εξελίξεις, κυρίως όσον αφορά την κρίση χρέους, οι αναλυτές πιθανολογούν μια πρόσκαιρη διόρθωση και καταλήγουν στο ότι το επόμενο μεγάλο στοίχημα είναι οι επικείμενες ανακοινώσεις κερδοφοριών πρώτου τριμήνου - στις οποίες κομβικό ρόλο αναμένεται να παίξει η επ' εσχάτων εξασθένηση του ευρώ. Εδώ και δώδεκα μήνες, οι αυτοκινητοβιομηχανίες της Ευρώπης -και όχι μόνο-βρίσκονται «αγκαλιά» με ένα εκρηκτικό κοκτέιλ: ραγδαία πτώση της ζήτησης εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης, εκτόξευση του κόστους παραγωγής, αυστηρότεροι περιβαλλοντικοί κανόνες. Τα οικονομικά μεγέθη δεν έχουν σημασία. Η τεχνική ανάλυση σε μια αγορά που άγεται και φέρεται από φήμες, διαδόσεις και υποθέσεις δεν έχει βάση να σταθεί και να λειτουργήσει. Σε μια χώρα που οι πολίτες της ρωτούν αν «χρειάζεται να κρύψουν μετρητά στο σεντούκι για μια ώρα ανάγκης», οι ξένοι θεσμικοί επενδυτές δεν έχουν λόγο να τοποθετήσουν τα κεφάλαια τους. Είναι πιο διασκεδαστικό να μας βλέπουν να βράζουμε στο ζουμί μας... Ψηφίστηκε στη Βουλή το φορολογικό νομοσχέδιο, ενσωματώνοντας 24 τροπολογίες, από τις οποίες σημαντικότερες είναι αυτή που προβλέπει την απόσυρση της διάταξης που προέβλεπε παρακράτηση φόρου 8% στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών, καθώς και η τελική διαμόρφωση των ρυθμίσεων για τα νέα τεκμήρια. Τη δημιουργία νέου θεσμικού ρυθμιστικού πλαισίου που θα ανοίξει την αγορά του επιστολικού ταχυδρομείου και σε ιδιώτες, διασφαλίζοντας τον ρόλο των Ελληνικών Ταχυδρομείων την επόμενη ημέρα της πλήρους απελευθέρωσης το 2013, επιχειρεί η κυβέρνηση μέσω νομοσχεδίου όπου προβλέπεται -μεταξύ άλλων- η επιδότηση του επιστολικού έργου για άγονες και μη συμφέρουσες γραμμές, ενώ καθορίζεται και ο έλεγχος του καθεστώτος λειτουργίας των εταιρειών. Αλλάζει ριζικά το τοπίο στους τουριστικούς προορισμούς της χώρας, όπου η οικονομική κρίση έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια της. Σε περίπου 8.000 ανέρχονται τα καταστήματα σε τουριστικούς προορισμούς που αναζητούν ενοικιαστή ή έχουν βγάλει πωλητήριο δύο μήνες πριν ξεκινήσει η τουριστική σεζόν! Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Γάλακτος και Κρέατος (ΕΛΟΓΑΚ), η μείωση για τις τιμές παραγωγού στο αγελαδινό γάλα τη γαλακτοκομική περίοδο του 2009, σε σύγκριση με το περασμένο έτος (2008), έφτασε το 12,5%. Συγκεκριμένα, από τα 43 λεπτά του ευρώ/κιλό το 2008, μόλις που ξεπέρασε τα 38 λεπτά εντός του 2009.